Η φωλιά του πελαργού
Η πρώτη δουλειά του πελαργού που θα φτάσει στον τόπο όπου θα κλωσήσει, είναι να φροντίσει να εγκατασταθεί σε μια παλιά φωλιά, κατά προτίμηση τη δική του. Αυτή έχει διάμετρο 70-80 εκ. και βρίσκεται χτισμένη πάνω σε κολώνες, στις στέγες και στις καμινάδες των σπιτιών, σε εκκλησίες και καμπαναριά, σε μεγάλα δέντρα, σε ερείπια, σιλό και γενικά σε σημεία που να έχουν ελεύθερο χώρο γύρω για να ελέγχει για πιθανούς θηρευτές.
Τη βάση της φωλιάς αποτελούν χοντρά κλαδιά, ως 4 εκ. πάχος, που σκεπάζονται με λεπτότερα, με σβώλους χώμα, χόρτα, κουρέλια, κτλ. Σε οκτώ ημέρες ένα ζευγάρι πελαργών μπορεί να τελειώσει το χτίσιμο μιας καινούργιας φωλιάς. Το αρσενικό φέρνει το υλικό και το θηλυκό το τακτοποιεί.
Η φωλιά απαιτεί αδιάκοπη συντήρηση. Εκτός από τις βλάβες που παθαίνει από τη βροχή, το χιόνι και τον αέρα το χειμώνα, πάντα παθαίνει φθορές από το βάρος και την πίεση του σώματος των πουλιών, ιδίως όταν φεύγουν από την φωλιά, και από το συχνό ανακάτεμα, που κάνουν με το ράμφος τους στο υλικό του δαπέδου για να το αερίσουν, όταν γυρίζουν τα αυγά τους. Η φωλιά κάθε φορά που επισκευάζεται, γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Τελικά μπορεί να φτάσει να έχει διάμετρο 1,5 μέτρο, ύψος δύο μέτρα και να ζυγίζει πάνω από 40 κιλά.
Στα εξωτερικά εξάλλου κοιλώματα που βρίσκονται στα τοιχώματα της φωλιάς, εγκαθίστανται και βρίσκουν ασφάλεια λευκοσουσουράδες, σπουργίτια, ψαρόνια που οι πελαργοί ανέχονται την συγκατοίκηση μαζί τους μιας και καθαρίζουν την φωλιά του από διάφορα ενοχλητικά παράσιτα . Όταν υπάρχουν λίγες φωλιές και πολλοί πελαργοί που τις διεκδικούν, τα τσακώματα είναι συχνά και πολλές φορές οι μάχες τελειώνουν με το θάνατο του ενός αντίπαλου.
Οι πρώτοι πελαργοί που θα φτάσουν σ' έναν τόπο και θα εγκατασταθούν στις φωλιές που υπάρχουν, είναι συνήθως αρσενικοί. Τα θηλυκά φτάνουν, κατά κανόνα, αργότερα και το ζευγάρωμα γίνεται στη φωλιά, όπου συχνά συναντιούνται οι σύντροφοι του περασμένου χρόνου, αν φυσικά επέζησαν και οι δυο. Αλλιώς ο αρσενικός πελαργός ζητάει να τραβήξει στη φωλιά του μια νέα σύντροφο. Εγκατάσταση στη φωλιά είναι δείγμα ότι το πουλί είναι ώριμο πια. Στα βόρεια μέρη η ωριμότητα αρχίζει στο πέμπτο έτος της ηλικίας, στα νοτιότερα νωρίτερα, πολλές φορές και στο δεύτερο χρόνο.
Όσοι αρσενικοί πελαργοί φτάνουν αργότερα στις περιοχές που φωλιάζουν, αρχίζουν καβγάδες και μάχες, πολλές φορές αιματηρές, με κείνους που έχουν ήδη εγκατασταθεί στην περιοχή. Οι πελαργοί που φτάνουν αργότερα, συνήθως είναι εκείνοι που για πρώτη φορά αισθάνονται ώριμοι και συχνά μένουν χωρίς σύντροφο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια κατοικημένη φωλιά προσελκύει τους πελαργούς που φτάνουν αργότερα ή άλλους που περνούν από κοντά, έστω και αν υπάρχουν άλλες φωλιές ακατοίκητες. Σκληρές μάχες γίνονται συχνά και με τους πελαργούς από τις γειτονικές φωλιές ή όταν κάποιος από αυτούς, κατά λάθος, προσγειωθεί σε ξένη φωλιά. Στις μάχες που γίνονται παίρνουν μέρος και τα θηλυκά. Σ' αυτές υπερισχύουν πάντοτε όχι τα δυνατότερα, αλλά τα πιο ανθεκτικά πουλιά.
Μερικές φορές ο πελαργός, ενώ έχει εγκατασταθεί σε μία φωλιά, ύστερα από λίγες μέρες εξαφανίζεται. Αυτό εξηγείται αν δεχτούμε ότι ναι μεν τον ελκύει η νέα φωλιά, αλλά υπερισχύει η ροπή να μείνει πιστός στη δική του φωλιά και γι' αυτό πάει τελικά στη δική του. Σπάνια όμως μια φωλιά κατοικείται πολλά χρόνια συνέχεια από τα ίδια πουλιά. Συνήθως αλλάζουν φωλιά χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.
Οι πελαργοί που δεν είναι ακόμα ώριμοι, δεν δείχνουν μεγάλη επιθυμία να γυρίσουν στον τόπο που γεννήθηκαν, άλλα γυρνούν εδώ και κει, κι αν κάποτε εγκατασταθούν σε μια φωλιά διώχνονται εύκολα από τούς πιο ώριμους. Τότε πολλές φορές παραμένουν στη «γειτονιά» ή χτίζουν μια καινούργια ψευτοφωλιά.
 |
| Κέδρος Καρδίτσας ❤ Φωτογραφία: Nikolaos Manoukas |
Πώς βοηθάμε τους πελαργούς να φτιάξουν ασφαλείς φωλιές
Η επιστροφή των πελαργών δεν είναι πάντα ασφαλείς, κυρίως για τους νεοσσούς που εκκολάπτονται στις φωλιές. Οι προσπάθειες των πελαργών που δημιουργήσουν φωλιά μπορούν να σταθούν μοιραίες για τους μικρούς νεοσσούς. Ένα τέτοιο μεγάλο πρόβλημα είναι οι σπάγκοι, κυρίως από πλαστικό, που μεταφέρονται στη φωλιά. «Οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν ουσιαστικά», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Στετς και συνεχίζει: «οι πελαργοί συγκεντρώνουν κάθε πρόσφορο υλικό που βρίσκουν στη φύση για να δημιουργήσουν τις φωλιές τους. Ανάμεσα στα υλικά μπορεί να είναι υφάσματα, πετονιές, σπάγκοι, πλαστικά τσουβάλια. Οι σπάγκοι, οι πετονιές και τα πλαστικά τσουβαλιά μπερδεύονται στα πόδια των νεοσσών, καθώς για τρεις εβδομάδες μετά την εκκόλαψη μπουσουλούν μόνο μέσα στη φωλιά. Αν στη φωλιά υπάρχουν τέτοια επικίνδυνα υλικά, μπερδεύονται στα πόδια τους, σφίγγοντάς τα μέχρι το σημείο το πόδι ή και τα δυο πόδια να νεκρώνονται. Αποτέλεσμα, ο νεοσσός αυτός να είναι καταδικασμένος σε αναπηρία ή ευθανασία, πριν καν πετάξει».
Η κ. Στετς υπογραμμίζει την ανάγκη ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του γενικού πληθυσμού προκειμένου να βοηθηθούν οι πελαργοί. Μια πολύ απλή ενέργεια είναι να συγκεντρώνονται οι πεταμένοι σπάγκοι, πετονιές, πλαστικά τσουβάλια από την ευρύτερη περιοχή που φωλιάζουν πελαργοί. «Και αν θέλουμε να βοηθήσουμε ακόμα περισσότερο, τότε ας βάλουμε σανό κοντά στις φωλιές, στο οπτικό πεδίο των πελαργών. Το σανό είναι μαλακό υλικό και θα προστατεύσει τόσο τα αβγά όσο και τους νεοσσούς στις φωλιές τους», υπογραμμίζει.
Οι φωτογραφίες που αναρτούν τα μέλη της ομάδας «Every Stork in Greece» στη σελίδα του Facebook είναι πραγματικά θλιβερές και παρουσιάζουν το μεγάλο μέγεθος του προβλήματος που κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν οι νεοσσοί, όταν μη μπορώντας να αντιδράσουν, υποκύπτουν στη μοίρα τους, πριν ακόμα καταφέρουν να εγκαταλείψουν τη φωλιά τους. Και κάθε χρόνο, η κ. Στετς, με κάθε πρόσφορο μέσο και τρόπο, προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει κατοίκους και οργανώσεις για το πώς μπορούν με απλές πράξεις να σώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους νεοσσούς.
Η απειλή της ηλεκτροπληξίας
Το πιο ευάλωτο είδος πουλιού σε αυτό το ατύχημα είναι ο Πελαργός (Ciconia ciconia), επειδή είναι μεγάλο και το άνοιγμα φτερούγων του είναι μεγαλύτερο από την απόσταση των καλωδίων και κατά συνέπεια εύκολα οι άκρες των φτερούγων του μπορούν να αγγίξουν δύο καλώδια ταυτόχρονα
ζει μέσα σε πόλεις και χωριά
Χρησιμοποιεί τους στύλους για να κάθεται ή και για να φτιάξει φωλιά
- Κάθε χρόνο εισάγονται στο ΕΚΠΑΖ κατά μέσον όρο 15 πελαργοί από ηλεκτροπληξία. Εκτιμάται, με βάση συγκεκριμένα περιστατικά (Λαύριο, Λεγραινά, 2001) αλλά και μαρτυρίες παρατηρητών και εθελοντών μας στη Λαμία και Λάρισα ότι ένας στους 100 πελαργούς που αγγίζουν καλώδια επιβιώνει ή ανακαλύπτεται ζωντανός για να σταλεί στο ΕΚΠΑΖ.
Συστηματική καταγραφή περιστατικών δεν έχει γίνει. Συνεπώς, με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις κάθε χρόνο χάνονται 1000/1500 πελαργοί, οι περισσότεροι νεαροί. Αρα, λαμβάνοντας υπ' όψιν το συνολικό πληθυσμό του είδους, η ηλεκτροπληξία είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που περιορίζει την αναπαραγωγική επιτυχία των Πελαργών και σοβαρή αιτία μείωσης του πληθυσμού τους.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ηλεκτροπληξίας γίνεται στις εξής περιπτώσεις:Το πουλί παρουσιάζει αστάθεια ή νευρικά συμπτώματα και έχει βρεθεί κοντά ή κάτω από καλώδια
Το πουλί παρουσιάζει εγκαύματα στις δύο φτερούγες ή σε φτερούγα και πόδι.
ΦΩΛΙΕΣ ΠΕΛΑΡΓΩΝ
Τις περισσότερες φορές, η φωλιά των Πελαργών είναι χτισμένη πάνω σε κολώνα της ΔΕΗ, σε στέγες και καμινάδες σπιτιών , καμπαναριά εκκλησιών και γενικά σε σημεία που υπάρχει οπτική επαφή για να ελέγχει ο πελαργός τους πιθανούς θηρευτές. Όταν δεν βρίσκουν φωλιές, συχνά κάνουν τις δικές τους πάνω σε κολώνες της ΔΕΗ χαμηλής και μεσαίας τάσης με κίνδυνο να προκληθεί πυρκαγιά , να καούν τα νεογνά , να τραυματιστούν ή ακόμα και να θανατωθούν από ηλεκτροπληξία προσκρούοντας σε καλώδια. Η εταιρία μας για την προστασία των πελαργών κατασκευάζει φωλιές από GRP με περιμετρικό γαλβανιζέ πλέγμα για να συγκρατεί τα κλαδιά. Οι φωλιές τοποθετούνται προσεκτικά πάνω στις κολώνες της ΔΕΗ συμβάλλοντας στην επιβίωση και την ασφαλή παραμονή των πελαργών στον τόπο μας . Η εταιρία μας(https://www.militsis.gr/) κατασκευάζει εδώ και 20 χρόνια πελαργοφωλιές τροφοδοτώντας τη ΔΕΗ , δήμους και ιδιώτες με φωλιές πελαργών συμβάλλοντας έτσι στην επιβίωση των πελαργών, κατά πρώτο λόγο και την επιστροφή τους κοντά μας τα επόμενα χρόνια διότι ο πελαργός γυρνά πάντα στη φωλιά που έχει γεννηθεί.
https://www.militsis.gr/el/proionta/fwlies-pelargwn
https://old.ornithologiki.gr/
ΑΠΕ-ΜΠΕ
